کد آزمایش
303

مورد استفاده
1. کمک به ارزیابی تومورهای هیپوفیز، آمنوره، گالاکتوره، ناباروری، و هیپوگنادیسم. 2. نظارت بر درمان تومورهای تولید کننده پرولاکتین .
نام روش اندازه گیری
روش ارجح: الکتروکمی لومینوسانس سایر روشها: کمی لومی
نام های مشابه
پرولاکتین، Prolactin level

نوع نمونه
سرم، پلاسما
حجم نمونه
0.5 میلی لیتر
نگهداری نمونه
1. سرم را توسط سانتریفیوژ یخچال‏دار جدا کرده، در ویال های پلاستیکی بریزید و در جای سرد نگهداری نمایید. 2. سرم در دمای 2-8oC به مدت هفت روز و در دمای -20˚Cتا 3 ماه پایدار است.
حمل و نقل نمونه
زنجیره سرد
نیازهای همراه نمونه
سن و جنس بیمار و سابقه بیماری آن را یادداشت کنید.
راهنمای جمع آوری نمونه
1. با رعایت اصول نمونه گیری از بیمار، نمونه خون وریدی گرفته و آن را در لوله یا ویالهای های با درپوش قرمز جمع آوری کنید. 2. نمونه را در لوله‏های از قبل سرد شده (chilled) بین 8 تا 10 صبح بگیرید و آنرا روی یخ نگهدارید. 3. حداکثر ظرف دو ساعت، توسط سانتریفیوژ یخچالدار سرم را از سلول جدا نمایید. 4. از جمع آوری نمونه سرم لیز، ایکتریک و یا لیپمیک اجتناب نمایید. 5. پس از نمونه گیری، محل خونگیری را از لحاظ خونریزی یا هماتوم بررسی نمایید. 6. در صورت استعمال داروهای مؤثر بر نتایج آزمایش، آن را در برگه آزمایش یادداشت نمایید. 7. در صورت نمونه گیری در خارج از آزمایشگاه، نمونه را بلافاصله به آزمایشگاه ارسال کنید. در صورت تأخیر نمونه را روی یخ نگهداری نمایید.
اطلاعات لازم از بیمار
نام و نام خانوادگی سن و جنس بیمار
معیار رد نمونه
1. پلاسمای EDTA دار 2. لوله های بدون برچسب یا با برچسب اشتباه 3. همولیز شدید نمونه
آمادگی لازم قبل از نمونه گیری
1. ترجیحاً نمونه ناشتایی گرفته شود. 2. توصیه می‌شود نمونه حداكثر 3 تا 4 ساعت بعد از بیدار شدن از خواب شامگاهی گرفته شود. 3. در صورت کاوش با RIA بیمار نباید اخیراً در معرض ایزوتوپ رادیواکتیو قرار گرفته باشد.

اطلاعات بالینی
• در زنان، سطح پرولاکتین بیشتر از 27 نانوگرم بر میلی لیتر در غیاب بارداری و شیردهی پس از زایمان نشان دهنده هیپرپرولاکتینمی است. • مقادیر پرولاکتین در نوزادان تا ده برابر بالغین می رسد. • علائم و نشانه های شفاف هیپرپرولاکتینمی در بیماران با سطح پرولاکتین سرم کمتر از 100 نانوگرم بر میلی لیتر اغلب وجود ندارد. • بیماری های مرتبط با افزایش سطح پرولاکتین سرم شامل نارسایی کلیه، کم کاری تیروئید درمان نشده، میکرو و ماکرو آدنوم هیپوفیز ترشح کننده پرولاکتین. • افزایش سطح خفیف تا متوسط پرولاکتین سرم یک راهنمای قابل اعتماد برای تعیین یک آدنوم هیپوفیز تولید کننده هورمون پرولاکتین در حال حاضرنمی باشد، در حالی که سطوح بیشتر از 250 نانوگرم بر میلی لیتر معمولاً با یک تومور ترشح کننده پرولاکتین همراه است. • پس از شروع درمان پرولاکتینوما، سطح پرولاکتین باید بطور قابل ملاحظه ای در بسیاری از بیماران کاهش یافته باشد؛ در 60٪ تا 80٪ از بیماران، مقادیر پرولاکتین باید به سطح نرمال رسیده باشد . • عدم سرکوب سطح پرولاکتین ممکن است نشاندهنده تومورهای مقاوم در برابر درمان معمول آگونیست فعال کننده مرکزی دوپامین با
تفسیر
استفاده بالینی اصلی از کاوش‏های پرولاکتین سرم در ارزیابی تومورهای هیپوفیزی مترشحه پرولاکتین می‏باشد. اما باید دانست که تومورهای به قدر کافی بزرگ هیپوفیز که مترشحه نیستند نیز از طریق تحت فشار قرار دادن ساقه هیپوفیز می‏توانند سبب افزایش پرولاکتین شوند. به چنین تومورهایی پرولاکتینومای کاذب (پسودوپرولاکتینوما) گفته می‏شود چرا که علت ترشح پرولاکتین سرکوب شدن هورمون¬های تروفیکی است که به طور طبیعی مهارکنندة ترشح پرولاکتین هستند. از این رو مقادیر پرولاکتین سرم باید در کنار یافته‏های تصویربرداری تفسیر شود. به این ترتیب که در بیمار مبتلا به آدنوم هیپوفیز بزرگتر از 10 میلی‏متر (ماکروآدنوم) و پرولاکتین بیشتر از 1000 ng/ml تشخیص تومور مترشحه پرولاکتین تأیید می‏شود. در حالی که پرولاکتین کمتر از 200 ng/ml ( و به عقیده بعضی‏ها 500 ng/ml) پیشنهاد دهنده پسودوپرولاکتینوماست. مقادیر بین 500 و 1000 احتیاج به ارزیابی دقیق دارد. درمان دارویی معمولاً سبب کاهش محسوس در اندازة یک تومور مترشحه پرولاکتین می‏شود ولی در مورد پسودوپرولاکتینوما این گونه نمی‏باشد. بعضی پزشکان در بررسی مردان با مشکل ناباروری، اندازه
احتیاط ها
• در موارد نادری، در سطوح بالای پرولاکتین، پدیده هوگ (Hook effect) مشاهده گشته و منجر به نتایج منفی کاذب می گردد. • مقادیر پرولاکتین بیش از مقدار مرجع ممکن است به دلیل وجود ماکرو پرولاکتین (پرولاکتین متصل به ایمونوگلوبولین) باشد. • استرس ناشی از بیماری، خواب، تحریک نوک پستان، تروما، جراحی، یا حتی ترس از آزمایش خون موجب افزایش سطح پرولاکتین می شود. در بیمارانی که از خون گیری می ترسند بهتر است ابتدا یک هپارین لاک گذاشته شود و سپس 2 ساعت بعد خونگیری انجام شود. • داروهای افزایش دهنده پرولاکتین: فنوتیازین‏ها، ضد بارداری خوراکی یا OCP، رزرپین، مخدرها، وراپامیل، آنتاگونیست‏های هیستامین، مهارکننده¬های منوآمین اکسیداز (MAOI)، استروژن¬ها و آنتی‏هیستامین‏ها. • داروهای کاهش دهنده پرولاکتین: مشتقات آلکالوئید ارگوت، کلونیدین، لوودوپا و دوپامین.

روز و زمان انجام آزمایش
همه روزه
مدت زمان انجام آزمایش
حداکثر 1 ساعت
حداکثر زمان انجام وجوابدهی آزمایش
حداکثر 2 ساعت
مدت زمان نگهداری نمونه پس از انجام آزمایش
30 روز در دمای 20- درجه سانتیگراد